Posted on

Բաքվում խոսում են Նախիջևանի ինքնավարության հնարավոր չեղարկման մասին

Անհանգիստ է Ադրբեջանի էքսկլավում՝ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունում։ Վերջին օրերին այստեղ բարձրաստիճան պաշտոնյաների ձերբակալություններ են տեղի ունեցել, ​​պետական ​​կառույցներ են վերացվել։ Փորձագետի կարծիքով՝ դժվար թե հնարավոր լինի խուսափել Նախիջևանի ղեկավարի պաշտոնանկությունից, ով 27 տարի է, ինչ պաշտոնավարում է։ Ի՞նչ է թաքնված այս իրադարձությունների հետևում: Բաքվում խոսում են ինքնավարության հնարավոր չեղարկման մասին։

Այս շաբաթվա սկզբին Ադրբեջանի էքսկլավի՝ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության մաքսային կոմիտեում ձերբակալություններ են տեղի ունեցել։ Հատուկ ծառայությունների գործունեության արդյունքում ինքնավար հանրապետության մաքսային կոմիտեն վերացվել է և վերածվել Ադրբեջանի պետական ​​մաքսային կոմիտեի վարչության։ Այս գերատեսչության նոր ղեկավարն արդեն նշանակվել է, նա Նախիջևան կժամանի Բաքվից։

Սրանից կարճ ժամանակ առաջ նմանատիպ սցենար էր Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության պետական ​​անվտանգության ծառայությունում։ Կատարվել էին ձերբակալություններ, իսկ ծառայությունը վերածվել էր Ադրբեջանի պետական ​​անվտանգության ծառայության վարչության։

Ինքնավարության կորո՞ւստ

Շատ փորձագետների կարծիքով՝ Բաքուն ցանկանում է չեղարկել Նախիջևանի ինքնավարությունն ու այս հանրապետության շրջանները անմիջականորեն ենթարկեցնել երկրի մայրաքաղաքին։ Բայց դա այնքան էլ հեշտ չէ:

Ըստ Ադրբեջանի Սահմանադրության՝ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունը պետություն է Ադրբեջանի Հանրապետության կազմում։

Քաղաքական մեկնաբան Ագշին Քարիմովը կարծում է, որ ինքնավարության չեղարկման համար անհրաժեշտ է փոփոխություններ մտցնել Սահմանադրության մեջ, իսկ դրա համար հանրաքվեի անցկացում է պետք.

«Հանրաքվեն անխուսափելի է, սակայն անորոշությունը Ադրբեջանի և Հայաստանի հարաբերությունների օրակարգում հետաձգում է այդ գործընթացը»,- կարծում է փորձագետը։

Մինչդեռ մեկնաբանը վստահ է, որ Նախիջևանի ինքնավարությունը կվերացվի։

«Նախապատրաստվում են բարեփոխումներ, որոնք պահանջում են փոփոխություններ երկրի Հիմնական օրենքում։ Նախիջևանի ինքնավարության վերացումից բացի խոսք է գնում նաև Ադրբեջանի վարչատարածքային բաժանման բարեփոխման, Միլլի Մեջլիսի պատգամավորների թվի ավելացման մասին։ Այլ հարցեր ևս կարող են դրվել հանրաքվեի»,- հավելել է Քերիմովը։

Սուբսիդիաների վրա հիմնված ինքնավարություն

Բաքվում Նախիջևանի ղեկավար Վասիֆ Թալիբովի հետ հանդիպման ժամանակ նախագահ Իլհամ Ալիևը հետաքրքիր թվեր է հայտնել։ «Ազատություն» ռադիոկայանի ադրբեջանական ծառայությունը հաղորդում է, որ Ալիևի փոխանցմամբ՝ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության բյուջեի միայն 22 տոկոսն են կազմում տեղական եկամուտները։

Նախագահը Թալիբովի հետ զրույցում ընդգծել է, որ առաջիկա տարիներին Ինքնավար Հանրապետության բյուջեում տեղական եկամուտների բաժինը պետք է ավելանա։ Թալիբովը խոստացել է այս ցուցանիշի աճ։

Բայց վերջին տարիներին, թեև Նախիջևանի բյուջեի եկամտային մասն աճել է, զուգահեռաբար աճել են Բաքվից ստացվող սուբսիդավորման ծավալները։ Միայն թե 2023 թվականի երկրի բյուջեով նախատեսվում է ինքնավարությանն ուղղված սուբսիդիաների կրճատում։

«Շարունակելի»

Իրավական քաղաքականության և պետական ​​կառուցվածքի խորհրդարանական հանձնաժողովի անդամ Ֆազայիլ Աղամալին Turan-ին տված հարցազրույցում ասել է, որ Նախիջևանում կառուցվածքային փոփոխություններ են տեղի ունենում.

«Այս քայլերը կարելի է դիտարկել որպես երկրի նախագահի կողմից իրականացվող կառուցվածքային բարեփոխումների մաս»։

Պատգամավորը նշել է, որ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունում տարբեր նախարարություններ, կոմիտեներ, գերատեսչություններ վերակազմավորվում են որպես Ադրբեջանի գործադիր իշխանության կենտրոնական կառույցների մաս։ «Շարունակելի»,- հավելել է նա։

«Հանրապետությունը մնացել էր տեսադաշտից դուրս»

Քաղաքական մեկնաբան Շահին Ջաֆարլին կարծում է, որ, դատելով տեղի ունեցողից, Բաքուն որոշել է սահմանափակել Նախիջևանի դե ֆակտո անկախությունը.

«Կարելի է այսպես ասել՝ Նախիջևանը անկախության լայն շրջանակ ունեցող հանրապետությունից, որն ամբողջությամբ չի ենթարկվում ադրբեջանական պետությանը, կվերածվի ավելի սերտ ենթակայության տակ գտնվողի»։

Փորձագետի կարծիքով՝ մեծ հավանականությամբ կարելի է ենթադրել, որ շուտով հանրապետության ղեկավար Վասիֆ Թալիբովը ինչ-որ կերպ կհեռացվի պաշտոնից.

«Այն փաստը, որ նա Բաքվում չի մասնակցել իշխող կուսակցության 30-ամյակի միջոցառումներին, փաստորեն վկայում է նրա՝ Բաքվի աչքից ընկնելու մասին, և աշխատանք է տարվում նրան փոխարինելու ուղղությամբ»։

Ջաֆարլին հայտարարել է, որ վերջին տարիներին Նախիջևանը, այսպես ասած, մնացել է տեսադաշտից դուրս, չի մասնակցել երկրի կենտրոնական իշխանությունների կողմից անցկացվող միջոցառումներին.

«Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո Իլհամ Ալիևի դեմքով մենք տեսանք քաղաքական գործչի բոլորովին այլ կերպար։ Ազգայնական լոզունգներով ելույթ ունեցող, Ղարաբաղի խնդիրը լուծած, Հարավային Ադրբեջանի խնդիրների մասին խոսող առաջնորդ։ Ալիևն աշխարհին ներկայանում է որպես բոլոր ադրբեջանցիների առաջնորդ, ով վեր է կանգնած ներքաղաքական պայքարից։ Իսկ Նախիջևանը կարծես թե մնացել է այս քաղաքականության հետնաբակում»։

«Ադրբեջանին Նախիջևանը խանություն էր թվում»

Քաղաքական մեկնաբանի կարծիքով՝ հենց այս պատճառով է, որ շատերը Նախիջևանին նայում են որպես խանության.

«Այս միտքն անհիմն չէ։ Վասիֆ Թալիբովն այնտեղ խանություն է կառուցել։ Նա որոշումներ է կայացրել՝ առանց դրանք Բաքվի հետ համաձայնեցնելու, առանձնապես չմտածելով, թե արդյոք կենտրոնական իշխանությունները դա թույլ կտան։ Այնտեղ ստեղծվել է մթնոլորտ, որը սկզբունքորեն տարբերվում է Ադրբեջանի մյուս շրջաններից։ Կարծես հիմա Իլհամ Ալիևը որոշել է վերջ դնել սրան և Նախիջևանը Բաքվի հետ ավելի սերտ կապել»։

Նախիջևանը լուռ է

Նախիջևանի ղեկավարությունը դեռևս որևէ կերպ չի արձագանքել այնտեղ տեղի ունեցող իրադարձություններին։

«Ազատություն ռադիոկայանն» ընդգծում է, որ լրագրողներին մեկնաբանություն ստանալ չի հաջողվել։

Աղբյուրը․

Բաքվում խոսում են Նախիջևանի ինքնավարության հնարավոր չեղարկման մասին

Posted on

Շարունակվում է Նախիջևանի ինքնավարության լուծարումը

Ադրբեջանական լրատվամիջոցների տեղեկացմամբ, Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետության ֆինանսների նախարար Ռաֆայել Ալիեւը ձերբակալվել է Պետական անվտանգության ծառայության կողմից։

Բաքվի Սաբայիլի շրջանային դատարանը քննարկել է քննիչի միջնորդությունը Ռաֆայել Ալիեւի նկատմամբ՝ քրեական այն գործի շրջանակում, որը գտնվում է Պետական անվտանգության ծառայության վարույթում։ Դատավոր Ուլվիա Շուքյուրովայի 2022թ. նոյեմբերի 26-ի որոշմամբ Ռաֆայել Ալիեւը 4 ամսով կալանավորվել է։

Նա մեղադրվում է պաշտոնեական լիազորությունների չարաշահման եւ տարբեր եղանակներով 144 մլն մանաթի պետական միջոցներ հափշտակելու մեջ։

Ավելի վաղ Պետական անվտանգության ծառայությունը գործողություններ էր իրականացրել Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետության Պետական մաքսային կոմիտեում, ինչի հետեւանքով կոմիտեի որոշ աշխատակիցներ ենթարկվել են պատասխանատության եւ ձերբակալվել են։

Սա Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության աստիճանաբար լուծարման գործընթացի հերթական փուլն է։ Շաբաթներ առաջ լուծարվել և Բաքվի վերահսկողության տակ էր անցել Նախիջևանի պետական անվտանգության ծառայությունը։ 

Դժվար չի կռահել, թե ինչ գործողություններ են հետևելու Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության ֆինանսների նախարարի ձերբակալմանը։ 

Նման գործողություններով Բաքուն նպատակ ունի ամբողջովին զրկել Նախիջևանյան քաղաքական վերնախավին “ինքնիշխանությունից” և ի վերջո Նախիջևանը դարձնել Ադրբեջանի Հանրապետության սովորական վարչական միավոր, ինչը տարածաշրջանային քաղաքական զարգացումների համատեքստում լիովին տրամաբանական է։

Posted on

Վերացվել է Նախիջեւանի պետանվտանգության ծառայությունը

Վերացվել է Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետության պետական ​​անվտանգության ծառայությունը, փոխարենը ստեղծվել է Պետական ​​անվտանգության ծառայության Նախիջեւանի գլխավոր գրասենյակը։

Այն գտնվելու է Ադրբեջանի Հանրապետության ՊԱԾ-ի ենթակայության ներքո։ Գերատեսչության պետ է նշանակվել գնդապետ Մոհսուն Աշուրովը, որը Բաքվի ՊԱԾ վարչության պետ է։

Իրադարձությունների նման զարգացումը անսպասելի չէր։ Վերջերս Նախիջեւանում ակտիվացել էին պրոիրանական կազմակերպություններ, որոնք բարձրացնում էին Նախիջեւանի՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը միանալու հարցը։

Ենթադրվում է, որ Նախիջեւանի բոլոր կառույցները աստիճանաբար սկսելու են Բաքվի նախարարություններին ենթարկվել։ Սա կարող է հանգեցնել Նախիջեւանի ինքնավարության լուծարման։ 

Նախիջեւանի ինքնավարության շուրջ բանավեճեր միշտ են եղել, և դրանք պարբերաբար ակտիվանում են։  

 

Posted on

Նախիջևանը կմիանա Իրանի հետ, եթե․․․

Նախիջևանում ձևավորվել է նոր՝ Ազգային-հայրենասիրական շարժում, որը պահանջում է վերադարձ՝ Իրանի կազմ։ «Փաստինֆո»-ի հաղորդմամբ՝ շարժումը չի ճանաչում Բաքվի կառավարումը։

Իրանի շուրջ և Իրանի ներսում ծավալված զարգացումներին զուգահեռ որոշակի միտումներ են նկատվում նաև Նախիջևանում։ 

Նախիջևանի և Ադրբեջանի միակ ցամաքային կապն անցնում է Իրանի տարածքով և, Զանգեզուրի միջանցքի համար թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հախուռն պայքարը նաև պայմանավորված է այս առումով Թեհրանի ազդեցությունից դուրս գալու ցանկությանբ։ Միաժամանակ այս տեսանկյունից ևս էլ ավելի պարզ է դառնում Արևմուտքի ակտիվ ներգրավվածությունը հայ-ադրբեջանական խաղաղության պայմանագրի գործընթացին․ վերջինիս նպատակներից մեկն էլ, միանշանակ, Նախիջևանի և Ադրբեջանի ցամաքային կապի միջոցով Իրանի շրջափակումն է։

Միաժամանակ Իրանի Ազարբայջիան նահանգում բռնկված պանթյուրքական շրջանակների կողմից հրահրվող քաղաքական ակցիաների ֆոնին էլ ավելի հասկանալի է դառնում Նախիջևանում մեկնարկած՝ Իրանի հետ միավորման շարժումը։ 

Իրանցի հայտնի քաղաքագետ Ռաեֆիփուրն իր Twitter-ում գրել է.
“Բացի Նախիջեւանի բնակիչներից, Բաքվի Հանրապետության թալիշները բազմիցս հայտարարել են, որ ցանկանում են վերադառնալ իրենց սկզբնական հայրենիք՝ Իրան։
Ադրբեջանի Հանրապետության թալիշների բնակչությունը գնահատվում է ութ հարյուր հազարից մինչև մեկ միլիոն մարդ”։

(Գրառմամբ նաև հիշատակվում է թալիշական հիմնախնդիրը, որն այսօր ադրբեջանական բռնաճնշումների պատճառով կարծես խորը քնի մեջ է…)

Եւ այսքանով չի բացառվում, որ ի տարբերություն Ադրբեջանի, որի հետ Նախիջևանը բացառապես վարչական կապեր ունի (այն էլ զուտ ձևական բնույթի) Իրանի հետ ավելի սերտ տնտեսական և սոցիալ-մշակութային կապեր ունենալու պատճառով Նախիջևանում քաղաքական գործընթացներ սկսվեն Իրանի հետ միավորվելու ուղղությամբ։

Posted on

«Մեր կորուսյալ հայրենիքի խոշտանգված հիշատակները շարունակելու են սպասել իրենց օրինական տերերին»

– Պարոն Վարդանյան, օրերս հրատարակվեց ձեր «Հոգու եւ կարոտի ճամփաներով» էսսեների ժողովածուն, որի առաջաբանում բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Աշոտ Գալստյանը նշում է. «Ժողովածուն գրող-հրապարակագրի հուզաշխարհի անկեղծ բացահայտումն է։ Բազմաթիվ արձակ, չափածո եւ թարգմանական գրքերի հեղինակն այս անգամ մեկ ամբողջության մեջ ներկայացնում է գեղարվեստական հրապարակագրության հետաքրքիր ժանրին՝ էսսեին վերաբերող տարիների իր ստեղծագործությունները, որոնք յուրահատուկ հիշատակարան-օրագրեր են հետաքրքիր բովանդակությամբ»։ Երկար տարիներ գիտական գործունեությանը զուգահեռ դուք զբաղվում եք նաեւ գրական գործունեությամբ։ (Արտակ Վարդանյանը ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող ու բանասիրական գիտությունների թեկնածու է)։ Ինչո՞վ է առանձնանում ձեր այս նոր աշխատանքը եւ ո՞րերորդ գիրքն է։

– 17-րդն է. երեքը գիտական, մյուսները՝ հիմնականում գեղարվեստական-հրապարակագրական։ Վաղուց ծրագրել էի առանձին գրքով ներկայացնել իմ չորս տասնամյակի ստեղծագործական գործունեության ընթացքում հայաստանյան եւ սփյուռքահայ մամուլում հրապարակված ու անտիպ էսսեների՝ խոհագրությունների, ուղեգրությունների, հուշագրությունների ընտրանին։ Այս ժանրի ստեղծագործությունները ինձ շատ հոգեհարազատ են, քանի որ կապված են իմ կյանքում անմոռաց հետք թողած իրադարձությունների, մարդկանց, ուղեւորությունների հետ։ Երազանքս կատարվեց. վերջապես ընթերցողի սեղանին է այն ժողովածուի տեսքով։

– Դուք ժամանակին նախագահում էիք «Նախիջեւան» հայրենակցական միությունը։ Ձեր որոշ աշխատություններում, այդ թվում՝ էսսեներում, ինչ թեմա էլ որ շոշափվում է, ընդգծվում են Գողթն-Նախիջեւանի բնապատկերների, պատմական վայրերի, հուշարձանների եւ մարդկանց մասին հիշողությունները։

– Ծնունդով Ազնաբերդից եմ եւ այո, ինձնից մշտապես անբաժան են հայրենի եզերքի հարազատ պատկերները, դրանց կորստյան ցավն ու կարոտը, անմոռաց հիշողությունները, որոնք հաճախ են ստիպում գրիչ վերցնել եւ թղթին հանձնել մտորումներս, նոր սերնդին փոխանցել հայրենիքի հանդեպ սիրո, արմատների հանդեպ հարգանքի ու պաշտամունքի զգացումները։

– Ժողովածուում տեղ են գտել մեկ տասնյակից ավելի էսսեներ։ Հասկանալի է՝ բոլորն էլ հոգեհարազատ են ձեզ, բայց ունե՞ք այն մեկը՝ ամենահոգեհարազատը։

– Անշուշտ, բոլորն են հոգեհարազատ, ընդ որում՝ մեկ տասնյակից ավելի էսսեները գրել եմ տարբեր ժամանակահատվածներում, բայց, ինչպես ասացիք, եթե ինձ համար ամենահոգեհարազատն առանձնացնեմ, դա կլինի «Վիշապասարը»՝ Նախիջեւանի հայտնի լեռան մասին խոհագրությունը։

– Ի դեպ, գրքի շապիկին նույնպես Վիշապասարն է, ի՞նչ է այն խորհրդանշում։

– Վիշապասարը կամ Օձասարը, պատմական անուններով՝ Աժդանական, Բոլու եւ այլն, Նախիջեւանի խորհրդանիշն է ու նախիջեւանցիների կարոտի, հայրենաբաղձության լեռը։ Այս լեռան շուրջ ամենահեռավոր ժամանակներից ի վեր հյուսվել են բազում ավանդազրույցներ եւ առասպելներ, որոնք կրելով որոշ փոփոխություններ, փոխանցվել են սերնդեսերունդ ու հասել մինչեւ մեր օրեր։ Ֆրանսիացի ճանապարհորդ Ժան Բատիստ Տավեռնիեն այս զարմանահրաշ լեռը համեմատել է ֆրանսիական Տեներիֆի, իսկ կաթոլիկ հոգեւորական Ավգուստինոս Բաջենցը՝ իսպանական Մոնսերատի հետ, ոմանք անգամ Հին կտակարանի Սինա լեռանն են նմանեցնում։ Վիշապասարի արեւմտյան լանջին, ուր ժամանակին եղել է քրիստոնեական սրբավայր Կուսանաց մատուռը, 1989թ. օգոստոսի 11-ին Արարատյան թագավորության (Ուրարտուի) ժամանակների կոթող եւ սեպագիր արձանագրություն է հայտնաբերել ռուս երկրաբան Վալերի Իգումնովը։ Այդ ժամանակ արդեն իսպառ հայաթափվել էր Նախիջեւանը եւ սկիզբ էր առել Ադրբեջանի կողմից պետական մակարդակով իրագործվող հայոց մշակութային հուշարձանների ոչնչացման նոր՝ համատարած փուլը… Վերեւում նշեցիք, որ «Նախիջեւան» հայրենակցական միության նախագահն եմ եղել։ Դա 1996-98 թվականներին էր։ Կուզեի, որ նոր հրատարակված գիրքս հատկապես նախիջեւանցիներին հույս ու հավատ ներշնչի, որ սերնդեսերունդ փոխանցեն հայրենի եզերքի հանդեպ սերն ու կարոտը եւ միշտ հիշեն ու հավատան, որ անկախ սահմաններից, պատմական անարդարություններից, իրենցն է այս մեծ աշխարհի այն փոքրիկ եզերքը, որ Աստծո կողմից իրենց է շնորհվել որպես ծննդավայր եւ հայրենիք։ Եվ որքան էլ ժամանակը հոսի, մեր կորուսյալ հայրենիքի խոշտանգված հիշատակներն ու շիրիմները շարունակելու են սպասել իրենց օրինական տերերին։

Զրուցեց՝ Սամվել ԴԱՆԻԵԼՅԱՆԸ:

Աղբյուրը՝
https://www.aravot.am/2022/10/01/1294937/?fbclid=IwAR26KSZwU3ohEOfOr8SRIvaIUzDqoOKccufu1O_4aAuMxwc6SOwCltZDeyY

Posted on

Ադրբեջանի հայտարարությունների համաձայն Նախիջեւանը պետք է վերադարձվի հայերին

Եթե ​​Ադրբեջանն իրեն համարում է 1918-1920 թվականների Ադրբեջանի Հանրապետության իրավահաջորդը եւ չի ճանաչում ԱՀԽՍՀ-ն իր սահմաններում, ապա կարող ենք հիշել, որ Նախիջեւանը Ադրբեջանին է փոխանցվել ԽՍՀՄ-ի ժամանակ, ինչի համար էլ այն պետք է վերադարձնեն հայերին։ Այս մասին ասել է հայտնի քարտեզագիր Ռուբեն Գալչյանը։

Նա հիշել է, որ 1918-1936 թվականներին Հայաստանում անկլավներ չեն եղել, դրանք ստեղծվել են ԽՍՀՄ-ի կողմից։

«Դա նշանակում է, որ ադրբեջանցիները էլ չպետք է խոսեն, այդ թվում նաեւ Ալիչի մասին, որը նույնպես ԽՍՀՄ-ն է հանձնել իրենց։ Այն ամենը, ինչ փոխանցվել է խորհրդային իշխանությունների կողմից, պետք է վերադարձվի հայերին»,- ասել է Գալչյանը։

Փորձագետը եւս մեկ անգամ հիշեցրել է, որ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ սահմանի մասին փաստաթուղթը վավերացվել է դեռեւս 1969 թվականին՝ ԽՍՀՄ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի քարտեզների հիման վրա։

«Ադրբեջանցիներն այս սահմանից լրջորեն առաջ են շարժվել դեպի Հայաստանի խորքերը՝ Սեւ լճի, Շորժայի, Դավիթ Բեկի հատվածներում։ Քանի դեռ նրանք դուրս չեն բերել իրենց զորքերը սահմանային գծից այն կողմ, այն փաստաթուղթը, որով Ադրբեջանը ինքն է վավերացրել, մենք չպետք է սկսենք սահմանազատման եւ սահմանազատման գործընթաց»,- ընդգծել է նա։

https://news.am/arm/news/716709.html

Posted on

Ադրբեջանցիները կարող են հատել Հայաստանի սահմանը ցանկացած հատվածից ու հասնել Նախիջեւան. Փաշինյան

«Հայաստանը պարտավորվել է ապահովել Ադրբեջանի արեւմտյան շրջանի  կապը Նախիջեւանի հետ»,-կառավարության օգոստոսի 4-ի նիստին ասել է վարչապետ Փաշինյանը, «մենք ամեն օր էլ պատրաստ ենք այդ կապը ապահովել»,-հավելել է նա:

«Ադրբեջանի ամենաարեւմտյան շրջանը Ղազախի շրջանն է, մենք պատրաստ ենք. թող գան, հատեն, գնան Նախիջեւան, եւ մենք երաշխավորում ենք այդ երթեւեկության անվտանգությունը,- նշել է Փաշինյանը,- բայց միայն Ղազախով չէ, Ղազախ-Իջեւան հատվածով չէ. Ղազախ –Բերդ, Վարդենիսի հատվածում մենք կարող ենք դա ապահովել, Սիսիանի հատվածում, Երախսի հատվածում, մենք դա կարող ենք ապահովել Գորիսի հատվածում, որտեղ վաղուց մաքսային ծառայության հսկողություն ունենք: Եւ չի եղել դեպք, որ գան, ասեն՝ ուզում ենք հատել, մենք էլ խոչընդոտենք»:

Իսկ թե ինչ անվտանգային խնդիրներ կարող է առաջացնել նշված տարանցման երթուղիները, կառավարության նիստում չի քննարկվել:

Posted on

Փակվում է Նախիջևան-Թուրքիա սահմանը

Ադրբեջանի Օպերատիվ շտաբի հրամանով հուլիսի 1-ից մինչև սեպտեմբերի 1-ը Նախիջևան-Թուրքիա ցամաքային սահմանը փակ է լինելու: Պաշտոնապես փակման պատճառը Ադրբեջանում կարանտինի ռեժիմի երկարացումն է, որը տարածվում է նաև Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության վրա: 

Posted on

Նախիջևանի ՀՆԱ-ն աճել է 1.8 տոկոսով

2022 թվականի հունվար-մայիս ամիսներին Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության համախառն ներքին արդյունքը կազմել է 1 միլիարդ 50 միլիոն 572 հազար 500 մանաթ, ինչը 1,8 տոկոսով ավելի է 2021 թվականի համապատասխան ժամանակահատվածի համեմատ։ Մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի ծավալը 2021 թվականի համապատասխան ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 2,2 տոկոսով և կազմել 2267,1 մանաթ։ 2022 թվականի հունվար-ապրիլ ամիսներին մեկ աշխատողի հաշվով միջին ամսական աշխատավարձը հասել է 587,4 մանաթի, ինչը 9,5 տոկոսով ավելի է 2021 թվականի համապատասխան ժամանակաշրջանի համեմատ։

Համախառն ներքին արդյունքի մեջ առաջին տեղը զբաղեցնում է արդյունաբերությունը։ 

Անցյալ տարվա համեմատ աճել է նաև ներդրումների ծավալը: Ներդրումների շրջանակում 2022 թվականի հունվար-մայիս ամիսներին հիմնական կապիտալին ուղղվել է 411 մլն 247 հազար 300 մանաթ, ինչը 1,2 տոկոսով ավելի է, քան մեկ տարի առաջ։ Շինմոնտաժային աշխատանքներին բաժին է ընկել 396 մլն 230 հազար 900 մանաթ կամ հիմնական կապիտալին ուղղվող միջոցների 96,3 տոկոսը։

Բնակչության թիվը ևս աճել է: 2022 թվականի մայիսի 1-ի դրությամբ Նախիջևանի բնակչությունը մեկ տարի առաջվա համեմատ աճել է 1473-ով և կազմել 463 հազար 585 մարդ։

Արցախի տարածքների մեծագույն մասի հանձնումը Ադրբեջանին արդեն սկսել է երևան բերել իր արդյունքները տնտեսության ոլորտում:

Աղբյուր՝  Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Պետական Վիճակագրական Կոմիտե/Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi 

Posted on

«Զօկի ճրօյգը» կամ հայերեն առաջին թերթը՝ բարբառով

«Զօկի ճրօյգը» հայ իրականության մեջ մեզ հայտնի առաջին թերթն է, որն լույս է տեսել ամբողջությամբ բարբառով՝ Ագուլիսի բարբառով : Այն Գողթն գավառի ապահովության կոմիտեի հասարակական, քաղաքական, գրական պատկերազարդ ամսագիրն էր։ Լույս է տեսել 1919–1920 թվականներին, ապա 1932 թվականին։ Առաջին համարը լույս է տեսել 1919 թվականին` ապրիլի 3-ին, Թիֆլիսում։ Ամսագիրը կազմված էր ութ էջից, որը խմբագրել են Ռստամ Զարգարյանցը և Հարություն Թումանյանը։ Ռստամ Զարգարյանցը Թիֆլիսում հայտնի բժիշկ էր, ընկերական հարաբերություններ ուներ Հովհաննես Թումանյանի հետ, մասնակցում էր վերջինիս կազմակերպած «Վերնատան» հավաքներին: Հարություն Թումանյանը ուսուցիչ էր և թատերագիր, ում ստեղծագործությունները բեմադրվում էին Թիֆլիսում գործող Զոկական թատրոնում: Երկուսն էլ ագուլեցիներ էին:
Ամսագրի 2-րդ օրինակը լույս է տեսել 1932 թվականի մարտի 20-ին «Աշխատավոր զոկի ճրոյգը» վերնագրով։ Ամսագրի նպատակն էր լուսաբանել Գողթնի կյանքն ու անցյալ պատմությունը, վառ պահել զոկական բարբառը և գողթնեցու ավանդությունները. այդ մասին հռչակվել է «Զօկի ճրոյգի»` 1919 թվականի ապրիլի 3-ի խմբագրականում։ 

«Զօկի ճրօյգի»` 1919 թվականի առաջին օրինակում, բացի խմբագրական հոդվածից, տպագրվել են նաև Հարություն Թումանյանի «Ա՜յ զօկ հարուստ», «Միր հըգեադարձ վաթանը», Ղազի Մուրադի «Ըգըլացիք», Սողոմոն Սողոմոնյանի «Ըգուլաց անումը» բանաստեղծությունները և Հովհաննես Թումանյանի «Շունն ու կատուն»։ Առաջին համարում տպագրվել են նաև Ռ․ Զարգարյանի «Սէրը դիբի վաթանը», Ակուփ Ղլեկչու «Թա ուռտի ըմ իս սըվարալ գիրիլ կարդիլը», Հ․ Թումանյանի «Շօն–գեալուստի պընգլներից» և գրական–գեղարվեստական այլ աշխատանքներ և հոդվածներ։ Հանդեսի` 1932 թվականի մարտի 20-ի առաջին համարը նվիրված էր Ռ. Զարգարյանի 68-ամյակին։ Խմբագրական հոդվածից բացի` այդ համարում ընդգրկված էին Ռ. Զարգարյանի կյանքին և գրական գործունեությանը նվիրված «Ու՞մ ենք մեծարում» (հեղինակ` Հ. Մկրտումյան), Ռ. Զարգարյանի «Ըգուլիսը մատամա վերականգնվի», Մալից Գրիգորի «Մույն պտուտ Գողթանում» հոդվածները, Հ. Թումանյանի «Միր գեղը», «Մեծարանք բժ. Ռըստամա», Ռ. Զարգարյանի «Դըշտացիք» պոեմի վերջաբանը և այլ նյութեր:

 

Աղբյուրը՝ Ա․ Ա․ Այվազյան, ՆԱԽԻՋԵՎԱՆ․ պատկերազարդ բնաշխարհիկ հանրագիտակ, Երևան, «Հուշարձան», 1995: